Konutlarda Sosyal Sorumluluk Dış Cephe Yalıtımı isimli Yazımız
Tunalı Yapı Olarak Enerji’nin Değerini Biliyoruz ve Bu Konuda Sorumluluk Almak istiyoruz.
1-Pencere ve kapılarda yalıtım artırılmalıdır.
Pencereler ve kapılar, evinizdeki ısının dörtte birinin kaybına neden olmaktadır.
Çift cam veya ısıcam olan pencerelerde ısı kaybı yarı yarıya azalmaktadır. Yapılan bir
araştırma, Türkiye’de mevcut yapı stokunun %88’inin tek camlı pencerelerden
oluştuğunu ortaya koymaktadır. Oysa bugün Low-E teknolojili çift camlarla tek cama
göre %72 ısı tasarrufu sağlanabilmektedir. Bu bakımdan tasarruf oranı yüksek yapı
malzemeleri tercih edilmelidir. Pencere ve kapılardaki sızdırmazlık ısı kaybında
önemlidir. Hava sızdıran yerleri belirlemek için; yanan bir mum pencere kenarlarında
dolaştırıldığında mum alevi sağa sola hareket ediyorsa bu bölgelerde sızıntı var
demektir. Hava sızıntılarını önlemek için pencere bandı ve süngerler
kullanılmalıdır.
Kış aylarında güneş ışığını doğrudan alan pencerelerdeki perdeler açık, diğerleri
mümkün olduğunca kapalı tutulmalıdır. Uzun perdeler radyatörlerin ısı akışına engel
olacağından perde boylarına dikkat edilmelidir.
2) Çatı yalıtımına dikkat edilmelidir.
Yapılan araştırmalara göre tüm yapıların yalnız %15’inde çatı yalıtımı
bulunmaktadır. Isınan hava yükseldiği ve çatıdan dışarıya kaçmaya çalıştığı için
öncelikle çatının yalıtılması gerekir.
3) Radyatör arkalarından kaynaklı ısı kaybı önlenmelidir.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın araştırmalarına göre,
Türkiye gibi orta iklim kuşağındaki bir ülkede konutlarda enerji tüketiminin dağılımı
ısıtmada %55, su ısıtmada %19, beslenmede %4, aydınlatmada %3 ve ev
aletlerinde %19 olarak belirlenmiştir.
Ayrıca termal kameralar ile yapılan ısı kayıplarına ilişkin çalışmalar sonucunda
binanın yalıtım yapılan tarafında ısı kayıplarının çok az olduğu, yalıtımsız tarafında ise
radyatör arkasından ve pencerelerden ısı kayıplarının fazla olduğu görülmektedir.
Radyatörlerden taşınım ve ışınım yoluyla çıkan ısı radyatörün arkasındaki duvarı
ısıtır. Dışarıya olan ısı kaybını önlemek için radyatör arkalarında alüminyum
folyo kaplı ısı yalıtım levhaları kullanılabilir.
4) Odaların sıcaklığının artması halinde pencereleri açmak yerine radyatör
musluğu kısılabilir.
Binalarda özellikle kuzey ve güneye bakan taraflarda güneş ışınları sebebiyle büyük
sıcaklık farkları olmaktadır. Odaların sıcaklığının artması halinde pencereleri açmak
yerine radyatör musluğu kısılabilir. Günde 2 saat açık duran pencereler sebebiyle 50-
75 kW/m2 yıl ısı kaybı olduğu söylenebilir.
5) Radyatörlerde termostatik radyatör vanası kullanılmalıdır.
Termostatik vana ile oda sıcaklığı ayarlanan değere gelince radyatörde su dolaşımı
kesilir ve odanın normal değerden daha fazla ısınması önlenerek enerji tasarrufu
yapılır. Oda sıcaklığını 1°C arttırmak için yaklaşık % 6oranında daha fazla yakıt
gerekmektedir.
Oda sıcaklığı 23°C iken ısı kaybı 100 ise;
o Oda sıcaklığı 22°C olursa %6 tasarruf,
o Oda sıcaklığı 21°C olursa %12 tasarruf,
o Oda sıcaklığı 20°C olursa %18 tasarruf sağlanabilir.
Radyatörlere takılan termostatik vana, iki ısıtma sezonunda kendisini geri
ödemektedir. Ayrıca dış hava sıcaklığı ve iç ortam sıcaklığı esas alınarak gecegündüz
ve saatlere göre ayar yapma olanağı sağlayan otomatik kontrol sistemlerinin
uygulanması ile de önemli oranda tüketim azaltılabilir.
6) İnşaat aşamasında beyan edilen yalıtım değerleriyle uygulama değerlerinin doğruluğunun denetimi sağlanmalıdır.
Binalarda kullanılan malzemelerin çoğunda beyanedilen yalıtım özellikleri bulunmamaktadır Yalıtım seviyesi uygun olanmalzemelerin bir kısmında ise eğitim yetersizliği nedeniyle yanlış veya eksikuygulama beklenen performansı verememektedir. Bu konuda inşaat araelemanlarının eğitim açığı giderilmelidir.
7) Tasarım yapan mimar ve mühendislerin binalarda enerji tasarrufu veyenilenebilir enerji kullanımına önem verilmelidiri.
Çevreyi kirletmeyen, CO2 salımı yaratmayan her türlü yenilenebilir enerji (rüzgâr,güneş, termal, bio, hidro vs.) üretimine olabildiğince ağırlık verilmeli, binatasarımlarında pasif ve aktif enerji yöntemleri ile enerji tasarrufu yapılabilmesi içintasarım yapan mimar ve mühendislerin konu hakkında eğitimli hale getirilmesine veyenilenebilir enerji kullanılmasına önem verilmelidir.Türkiye ortalama 1500 kwh/m2– yıl olan bir güneş kuşağı içerisinde olduğundanyenilenebilir enerjinin azami kullanımı yoluyla fosil yakıt tüketiminin azaltılması veböylece çevreye verilen zararın en alt düzeye düşürülmesi mümkün olacaktır.
8) Binaların mimari tasarımında enerji verimliliği ile ilgili standartlarauygun olması konusuna dikkat edilmelidir.
9) Uygulamada standartlara uygun düzenlenmiş projelere göre yapılaşmasağlanmalıdır.
10) Mekanik sistemler enerji verimliliğinde önemli rol oynar.Otomasyon senaryoları oluşturularak sistemlerin devreye alma, ölçüm ve doğrulamatestleri yapılarak cihazların projelere ve senaryolara uygun olarak çalışmasısağlanmalıdır.
11) Bina yapımında kullanılacak yapı ve yalıtım malzemelerindestandartlara dikkat edilmelidir.Bina yapımında kullanılacak yapı ve yalıtım malzemelerinn U ve SF değerleri yüksekgüneş kontrollü cam ve doğrama sistemleri ile TS 825’e ek olarak verilmiş olan ısıliletkenlik hesap değerlerine eşit veya daha küçük olmasına özen gösterilmelidir.
12) Isıtma sistemi tasarımlarında enerji verimliliği dikkate alınmalıdır.
Eskiden ısıtma sistemi tasarımları, 90°C kazan çıkış ve 70°C kazan dönüşsıcaklıkları üzerinden yapılırken, günümüzde bina kabuğunun iyi yalıtılması halindesıcaklıklar, 70/55°C ve daha altında olacak şekilde yapılabilmektedir. Bu şekildekazan boyutları küçülmekte, maliyetleri azalmakta, verimleri deartmaktadır. Kalorifer tesisatının bodrumlardaki dağıtım ve toplama borularının vevanalarının yalıtımı ile enerji tüketimi azaltılabilir.
13. Isıtma periyodunda iç ortam sıcaklığı en fazla 22 °C’de ; soğutmaperiyodunda ise en az 24 °C’de tutulmalıdır. Soğutma ekipmanları dışortam sıcaklığı 30 °C ‘nin altında iken çalıştırılmamalıdır.
14. Oda sıcaklığını 1ºC arttırmak için yaklaşık % 6-8 oranında daha fazlayakıt gerekmektedir.
15. Gereğinden fazla yapılacak 1 ºC soğutma, işletim maliyetini % 8-10artıracağından aşırı soğutmadan kaçınılmalıdır.
16. Yeni alımlarda enerji etiket sınıfı en az “A” olan cihazlar tercihedilmelidir.
17. Isı kayıplarını azaltmak için Radyatör arkalarına alüminyum folyokaplı ısı yalıtım levhaları yerleştirilmelidir.
18. Radyatör veya Fancoil gibi ısıtma amaçlı kullanılan cihazlar üzerindeIsı akışını engelleyen cisimler bulunmamalıdır.
19. Radyatör ve fancoil bakımları ısıtma sezonu öncesinde yapılmalıdır.
20. Sürekli havalandırmadan kaçınılmalı onun yerine kısa (5-10 dk) vegüçlüce (hava cereyanı yaparak) havalandırma yapılmalıdır.
21. Pencerelerden hava sızıntılarını önlemek için pencere contasıkullanılmalıdır.
22. İnfiltrasyon kayıplarını önlemek için ana girişlere çift kapı, döner kapıveya hava perdesi uygulamaları kullanılmalıdır.
23. Her ısıtma sezonu brülör ayarları yapılmalıdır. Yakıt-Hava oranıoptimizasyonu baca gazı analizine göre yapılmalıdır.
24. Baca gazı sıcaklığı düşük (kimyasal kısıtlamalar dahilinde) tutulmalı.Kazan ısı kayıpları en aza indirilmelidir. Baca gazında 1 ºC’lik sıcaklıkdüşümü %20 verim artışı sağlamaktadır.
25. Kazanlarda; yanma kontrolü ve yanmanın optimizasyonu, ısı yalıtımı,ısı transfer yüzeylerinin temiz tutulması, atık ısıların kullanımı ve buharkazanlarında kondens geri dönüşünün artırılması ve blöf kayıplarınınazaltılması gereklidir.Isı geri dönüşüm sistemleri kullanarak atıl ısı geri kazanılarak kazan verimi arttırılmalıve çevreye verilen zarar en aza indirilmelidir.
26. Kazan yalıtımı yapılmalı varsa işlevliği kontrol edilmelidir. Sıcak su,buhar hatları yalıtımlı olmalı vana ve flanşlarda da yalıtım ceketiuygulamaları kullanılmalıdır.
27 Yalıtılmamış vanalardaki ısı kaybı, aynı çapta 2,5m yalıtımsız borudameydana gelen ısı kaybı kadardır. Yalıtımsız flanşlardaki ısı kaybı 0,6myalıtımsız boruda meydana gelen ısı kaybı kadardır.
28 Ortam sıcaklığının sabit tutulmasını sağlayan ısı veya sıcaklık kontrolsistemleri kullanılmalıdır.
29. Radyatör üst yüzey sıcaklığı, oda sıcaklığı ve su debisi ölçümlerivasıtasıyla hesaplanan ısı tüketim değeri rodyo/telsiz sistemi ile kayıtaltına alınabilmektedir.
30 Basınçlı hava sistemlerinde; kompresörlerin boşta çalışma sürelerininasgariye indirilmesi, kompresöre giren havanın kuru, temiz ve soğukolmasının sağlanması, kaçakların periyodik olarak kontrol edilmesi, çokkademeli ara soğutmalı kompresörler yerine tek kademeli kompresörlerinkullanılması gerekmektedir.
31 Isı enerjisi dağıtım sistemlerinde; boru sistemlerinin vana ve flanşlarıile birlikte yalıtılmalı ve yalıtımın düzenli olarak kontrol edilmeli,dağıtımın olabilecek en düşük basınç ve sıcaklıkta yapılmalı, buharkapanlarının düzenli kontrolü ve bakımı yapılmalıdır.
32 Fırınlarda; yalıtım optimizasyonu ve sızdırmazlığın sağlanması, yanmaiçin verilen fazla hava miktarının asgari olması, ışınım ve taşınım yoluylaısı iletiminde etkinliğin artırılması, olabildiğince azami kapasitedeyükleme yapılması, taşıyıcı olarak hafif malzemelerin kullanılması, atıkısıların değerlendirilmesi ve kesikli çalışan fırınlarda yükleme ve boşaltmaiçin fırın kapılarının açık tutulma sürelerinin asgari düzeyde olmasıgerekmektedir.
33. İklimlendirme sistemlerinde; ısıtıcı-soğutucu bataryalarının vefiltrelerin temiz tutulması, kontrol dışı hava sızıntılarının azaltılmasıgerekmektedir.
34. Konutlarda enerjinin verimli kullanılabilmesi için ısı kayıplarınınazaltılması, yani ısı yalıtımının yapılması gerekir.Duvarlarda dış ısı yalıtım tercih edilmelidir. Böylece duvar malzemesinin ısı depolamakapasitesinden yararlanılır hem de ağır kütlenin yüksek sıcaklıkta kalması nedeniyleduvar iç yüzeyi ile birlikte duvar kesiti içinde de yoğuşma riski azalır.
35. Çatı yalıtımı ile çatıdan meydana gelen ısı kayıplarının azaltılmasıgerekmektedir.
36. Pencerelerden meydana gelen ısı kayıplarının çift cam ile azaltılmasıTek camlı pencere sistemlerine göre; Çift Camlı pencere sistemleri %50,Kaplamalı çift camlı sistemler %75 oranında daha fazla enerji tasarrufu sağlar. Kaplamalı çift camlar (Low-e) ısı kayıplarını çift cama göre %45azaltır.
37. Güneş ısında verimli bir şekilde yararlanma amaçlı dizayn edilen güneşduvarlarında (trombe duvarı) ; altta ve üstte, iç mekana açılan havamenfezleri vardır. Alttaki menfezden içeri giren serin hava, güneşin etkisiile ısınmakta ve hafiflediği için yükselerek üstteki menfezden tekrar evedönmekte ve iç mekanın ısınmasını sağlamaktadır.
38. Kompozit duvarlar vasıtası ile ısıtma ve soğutma daha verimli haldeyapılabilmektedir.
39. Isı pompası, dışarıdan enerji verilmesi ile düşük sıcaklıktaki birortamdan aldığı ısıyı yüksek sıcaklıktaki ortama veren bir makinedir. Kışınısıtma maksadı ile kullanılan ısı pompası, yazın da soğutma içinkullanılabilir.Toprak derinlikleri, yaz – kış ısı pompasının atık enerjiyi atabileceği ve en verimliçalışabileceği ideal değerlere sahiptir 40. Güneş ısı kollektörleri ile su ısıtma veısınma ihtiyaçları karşılanabilmektedir. Bu sistemler ile sıcak su ihtiyacının yazın%90’ı kışın ise %50’si güneş enerjisinden karşılanabilmektedir.
40. Soğutma ihtiyacı yüksek olan bölgelerde güney cepheleri kapatanyapılar ve bitkiler tercih edilmemeli, kuzey cephe pencereleri oldukçaküçük olmalı, güney cephe pencereleri ise büyük seçilmeli
41. Kojenerasyon sistemleri, aynı yakıt kaynağından daha fazlakullanılabilir enerji açığa çıkarttığı için tek amaçlı üretim sistemlerindendaha verimlidirler. Verimli olmasının yanında egzoz gazlarını dadeğerlendirdiğinden CO2 emisyonu azalır.
